ایام محرم و صفر ایام اندوه و عزای اهل بیت علیهم السلام می باشد. بد نیست در این ایام پایانی ماه صفر به مناسبت شهادت امام علی بن موسی الرضا علیه آلاف التحیة و الثناء تأملی در کلام آن حضرت راجع به این ایام و راجع به جدّ بزرگوارشان سید الشهداء علیه السّلام داشته باشیم.

داغی عظیم بر قلب امام مهربان

شیخ بزرگوار مرحوم صدوق با سند معتبر از ریّان بن شبیب‏ نقل می کند که ریان گفت: در اوّلین روز محرّم به خدمت امام رضا علیه السّلام رسیدم، حضرت فرمودند: آیا روزه هستى؟ عرض کردم: خیر.

فرمود: امروز، روزى است که زکریّا علیه السّلام پروردگارش را خواند و گفت: «رَبِّ هَبْ لِی مِنْ لَدُنْکَ ذُرِّیَّةً طَیِّبَةً إِنَّکَ سَمِیعُ الدُّعاءِ؛ پروردگارا! فرزندى پاک به من مرحمت فرما، همانا تو دعاى بندگان را می شنوى». (آل عمران: 38) و خداوند دعاى او را مستجاب کرد و به ملائکه دستور داد که به زکریّا - که در محراب در حال نماز بود- بگویند که خدا به تو یحیى را مژده مى‏دهد، پس هر کس این روز را روزه بدارد و سپس دعا کند، خداوند همان طور که دعاى زکریّا را مستجاب کرد، دعاى او را نیز مستجاب مى‏کند.

سپس فرمود: اى فرزند شبیب‏! محرّم ماهى است که اهل جاهلیّت به احترام آن، ظلم و جنگ را حرام کرده بودند ولى این امّت، احترام آن و احترام پیغمبر خود را حفظ نکردند، در این ماه اولاد او را کشتند و زنانش را اسیر کردند و وسائلش را غارت نمودند، خداوند هرگز این کارشان را نبخشد!

اى فرزند شبیب! اگر می خواهى برای امری گریه کنى، بر حسین بن علىّ ابن ابی طالب علیهما السّلام گریه کن، زیرا او را همچون گوسفند ذبح کردند و از بستگانش، هجده نفر به همراهش شهید شدند که در روى زمین نظیر نداشتند، آسمان هاى هفتگانه و زمین‏ها به خاطر شهادتش گریستند، و چهار هزار فرشته براى یارى او به زمین آمدند، ولى تقدیر الهى نبود، و آنها تا قیام قائم علیه السّلام در نزد قبرش با حال نزار و ژولیده باقى هستند و از یاوران قائم علیه السّلام هستند و شعارشان‏ «یا لثارات الحسین» است.

اى فرزند شبیب! پدرم از پدرش از جدّش علیهم السّلام به من خبر داد که: وقتى جدّم حسین- صلوات اللَّه علیه- شهید شد، از آسمان خون و خاک قرمز بارید.

اى فرزند شبیب! اگر به گونه‏اى بر حسین علیه السّلام گریه کنى که اشک هایت بر گونه‏هایت جارى شود، خداوند هر گناهى که مرتکب شده باشى- چه کوچک، چه بزرگ، چه کم و چه زیاد- خواهد بخشید.

اى فرزند شبیب! اگر دوست دارى پاک و بدون گناه به ملاقات خدا بروى، به زیارت‏ حسین علیه السّلام برو.

اى فرزند شبیب! اگر دوست دارى با پیامبر اکرم صلى اللَّه علیه و آله در غرفه‏هاى بهشت همراه باشى، قاتلان حسین علیه السّلام را لعنت کن.

اى فرزند شبیب! اگر دوست دارى ثوابى مانند ثواب کسانى که همراه حسین بن علىّ علیهما السّلام شهید شدند داشته باشى، هر گاه به یاد او افتادى بگو: «یا لَیْتَنِی کُنْتُ مَعَهُمْ فَأَفُوزَ فَوْزاً عَظِیماً» ؛ اى کاش با آنان مى‏بودم و به فوز عظیم شهادت در راه خدا می رسیدم.

اى فرزند شبیب! اگر دوست دارى با ما در درجات عالى بهشت همراه باشى، در اندوه ما اندوهگین و در خوشحالى ما، خوشحال باش، و بر تو باد به ولایت ما، زیرا اگر کسى سنگى را دوست داشته باشد، خداوند در روز قیامت او را با آن سنگ محشور خواهد کرد. (ترجمه عیون أخبار الرضا علیه السلام، ج‏1، ص:604تا 606)

همان طور که از سبک و سیاق این حدیث گهر بار حضرت رضا علیه السّلام هویداست، آن حضرت هنگام بیان این حدیث متأثر و ناراحت بوده اند و این در حالی است که از زمان حادثه عاشورا تا آن موقع قریب به 140 سال می گذشته اما آن حادثه چنان داغی بر قلب امام رضا علیه السّلام نهاده که آن حضرت نه تنها خود، این حادثه را فراموش نکرده اند بلکه دیگران را نیز به احیا آن و گریه بر حسین بن علی علیهماالسّلام و ظلم هایی که بر وی رفته است فراخوانده اند .

اعمال به ظاهر کوچک و ثوابهای بسیار بزرگ

در این حدیث برای برخی اعمال به ظاهر کوچک ثواب های بسیار عظیم بیان شده است مثل این که هر کس قاتلان امام حسین علیه السّلام را لعن کند با رسول خدا صلی الله علیه و آله در غرفه های بهشت محشور خواهد بود و اینکه گریه بر حضرت حسین علیه السّلام باعث می شود تمامی گناهان چه کوچک و چه بزرگ آمرزیده شوند! برخی ممکن است با شنیدن این جملات استبعاد کنند و پذیرش این مطالب برایشان سخت باشد اما با در نظر گرفتن چند مطلب این استبعاد رفع خواهد شد :

اول این که ما فکر می کنیم که گریه بر امام حسین علیه السّلام و لعن قاتلان آن حضرت عمل کوچکی است لکن ما که از باطن و حقیقت اعمال بی خبریم نباید بی جهت به بزرگی و کوچکی آنها حکم نماییم به همین دلیل است که خداوند در سوره نور در مورد تهمت زدن به مومنان می فرماید: «و تقولون بأفواهکم ما لیس لکم به علم و تحسبونه هینا و هو عند الله عظیم»؛ یعنی شما این گناه را بسیار سبک و کوچک می شمرید و به آسانی آن را بر زبان جاری می کنید اما در نزد خدا همان کلمه ای که به عنوان تهمت به یک مومن بر زبان جاری می نمایید در نزد خداوند بسیار عظیم است و همین طور بعضی از اعمال نیک که ما آن را سبک می شماریم در نزد خدا بسیار با عظمت است مثل نماز یا گریه بر امام حسین علیه السّلام. فلذا در احادیث بسیار دیگری، ثواب های عظیم برای سلام بر امام حسین علیه السّلام و لعن قاتلان آن حضرت بیان شده است. (کامل الزیارات ص212)

دوم این که ما از عظمت مقام امام حسین علیه السّلام در نزد خدا و عمق فداکاری آن حضرت بی خبریم. امام حسین علیه السّلام تمام هستی خود را برای خداوند ارزانی داشت خداوند نیز در عوض بهشت وسیع خود را برای محبان آن حضرت در نظر گرفته است!

سوم این که دریای رحمت و کرم خداوند آن قدر وسیع است که وسعت آن به ذهن ما خطور نیز نمی نماید. مگر خداوند در قرآن نمی فرماید که ثواب یک حسنه ده برابر می شود و در جای دیگر می فرماید : مَثل کسی که در راه خدا انفاق می کند، مَثل آن دانه گندم است که با کاشتن آن هفت خوشه می روید که در هر خوشه 100 دانه گندم است! یعنی ثواب بعضی از اعمال ممکن است هفتصد برابر شود بعد در ادامه می فرماید: «والله یضاعف لمن یشاء»؛ یعنی خداوند برای هر کس که بخواهد از این نیز بیشتر خواهد داد چرا که «و الله واسع علیم» خداوند وسعت دهنده و دانا است. (بقره: 261) از همین رو است که ثواب یک ضربه امیرالمومنین علی علیه السّلام در روز خندق در جنگ احزاب برتر است از عبادت جن و انس تا روز قیامت.