استناد هاشمی‌رفسنجانی به فتوای رهبر معظم انقلاب در حالی بیان می‌شود که ایشان هیچ‌نظری در مورد وقف دانشگاه آزاد اعلام نکرده‌اند و در شهریورماه سال گذشته نیز در پی جعل نظر رهبر معظم انقلاب از سوی مسئولان دانشگاه آزاد در مورد وقف این دانشگاه، دفتر معظم‌له نظر ایشان را تکذیب کرد...

آیت‌الله صادق آملی لاریجانی رئیس قوه قضائیه، عصر روز گذشته در حاشیه بیست‌ویکمین گردهمایی شورای سیاست‌گذاری ائمه جمعه سراسر کشور با اشاره به اینکه وقف دانشگاه آزاد باطل است، گفت: سخنان آیت‌الله هاشمی‌ رفسنجانی "عوامانه"و "اشتباه" است.

رئیس قوه قضائیه در ادامه با کنایه به سخنان هاشمی‌رفسنجانی، گفت: ما قصد نداریم بگوییم وقف باطل است و جلوی حرف خدا بایستیم بلکه می‌خواهیم بگویم وقف دانشگاه آزاد از ابتدا عملی منبطل بوده است.

آیت‌الله آملی لاریجانی رئیس هیئت فقهی و حقوقی مامور شده رهبر معظم انقلاب در مورد وقف اموال دانشگاه آزاد است که قرار بود طبق دستور معظم‌له امکان وقف اموال دانشگاه آزاد را از نظر شرعی و قانونی توسط هیئتی مورد بررسی قرار دهند.

بر این اساس و با توجه به اظهارات روز گذشته رئیس دستگاه قضا مبنی بر باطل و اشتباه بودن وقف اموال دانشگاه آزاد، وقف اموال این دانشگاه از اساس منتفی شد.

این رویداد در حالی به وقوع پیوسته است که اخبار مربوط به پرونده جنجالی وقف اموال 250 هزار میلیارد تومانی دانشگاه آزاد به ویژه از سال گذشته بارها در صدر اخبار رسانه‌ها قرار گرفته است.

بر این اساس مروری بر این پرونده جنجالی خالی از لطف نیست.

ماجرا از کجا آغاز شد؟

وقف اموال دانشگاه آزاد اسلامی از جمله موضوعاتی بود که به ویژه پس از انتخابات ریاست جمهوری دهم با اصرار مسئولان دانشگاه آزاد توجه مردم و رسانه‌های کشور را به خود جلب کرد  و سر و صدای بسیاری هم به پا کرد.

آقای هاشمی رئیس هیات امنا و عبدالله جعفرعلی جاسبی به عنوان رئیس دانشگاه آزاد به همراه دیگر مسئولان این دانشگاه بر وقف اموال دانشگاه آزاد اصرار داشتند و حتی در شهریورماه سال گذشته ادعا کردند که صیغه وقف دانشگاه آزاد را هم خوانده‌اند.

جعل نظر رهبر معظم انقلاب از سوی مسئولان دانشگاه آزاد

در همین راستا بود که مسئولین دانشگاه آزاد جهت توجیه وقف اموال این دانشگاه از موافقت مقام معظم رهبری از این تصمیم خبر دادند که البته دفتر معظم‌له این موضوع را تکذیب کرد.

استناد هاشمی‌رفسنجانی به فتوای رهبر معظم انقلاب در حالی بیان می‌شود که ایشان هیچ‌نظری در مورد وقف دانشگاه آزاد اعلام نکرده‌اند و سال گذشته در پی اخبار منتشر شده مبنی بر موافقت رهبر معظم انقلاب با وقف دانشگاه آزاد، از سوی دفتر معظم له در عصر روز 10 شهریورماه سال 88 با صدور اطلاعیه‌ای تاکید شده بود که "موافقتی از ناحیه رهبر معظم انقلاب اسلامی در خصوص وقف اموال دانشگاه آزاد اسلامی اعلام نشده است."

با این حال افراد و محافل حامی مسئولان دانشگاه آزاد همچنان به طرح این ادعا پرداختند تا جایی که در اوایل خردادماه امسال علی عباسپور رییس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس و برادر خانم آقای جاسبی مدعی شد که "وقف دانشگاه آزاد بر اساس فتوای رهبر معظم انقلاب است."

نظر کارشناسان در مورد وقف دانشگاه آزاد

اما از دیگر سو اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی، بخشی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی، دانشگاهیان و حقوقدانان عنوان کرده بودند که وقف اموال دانشگاه آزاد غیرقانونی و خلاف شرع است.

به گفته آنان، اموال دانشگاه آزاد متعلق به عموم مردم است و مسئولان دانشگاه آزاد حق وقف و تصرف آن را ندارند.

این کارشناسان معتقدند بودند که پافشاری‌ها و رایزنی‌های گسترده برای تحقق وقف دانشگاه آزاد، با اهدافی از جمله تداوم ریاست و مدیریت سه دهه‌ای بر این دانشگاه و جلوگیری از شفافیت مالی و روشن شدن نحوه هزینه درآمدهای میلیاردی است.

در همین زمینه، دکتر کچوئیان یکی از اعضای این شورا به شبکه ایران گفت: "مگر دانشگاه آزاد مال شخص است که بتواند اموال را وقف نماید، منابعی که در اختیار دانشگاه آزاد است، جزو اموال عمومی است بنابراین امکان وقف در آن دانشگاه وجود ندارد."

مخبر دزفولی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی هم به تصمیم اعلام شده هیات امنای دانشگاه آزاد پاسخ داد و تاکید کرد که مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی قطعی و لازم‌الاجراست.

ابلاغ اساسنامه جدید دانشگاه‌آزاد از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی

به همین دلیل در ماده 5 اساسنامه جدید این موسسه آموزش عالی که اوایل امسال و پس از تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی از سوی رئیس‌جمهور به مسئولان دانشگاه آزاد ابلاغ شد، آمده است که دانشگاه آزاد مؤسسه‌ای است عمومی و غیردولتی و اموال آن به عنوان اموال عمومی محسوب می‌شود و هیچ یک از اعضای هیأت مؤسس، هیأت امناء، مدیران و دیگر ارکان و مسئولین دانشگاه هیچ گونه حق مالکیت و حق انتفاع شخصی از اموال مزبور را ندارند و اموال و منافع مزبور منحصراً با رعایت مفاد این اساسنامه و مقررات حاکم و با رعایت مصلحت دانشگاه، صرف هزینه‌ها و پیشرفت و توسعة فعالیت‌های دانشگاه خواهد شد.

سازمان اوقاف هم مخالف وقف سرمایه‌های مردم

اما در حالی که رئیس دانشگاه آزاد اسلامی اعلام کرده بود که صیغه وقف این دانشگاه خوانده شده و مراحل قانونی آن طی شده است، حجت الاسلام محمدی سرپرست سازمان اوقاف چندین بار با بیان اینکه دانشگاه آزاد نمی‌تواند سرمایه‌هایی که متعلق به آن نیست را وقف کند، ادعای مسئولین دانشگاه آزاد مبنی بر وقف اموال آن را رد کرد.

مصوبه مجلس برای وقف اموال دانشگاه آزاد!

اواخر اردیبهشت‌ماه امسال، پیش طرح وقف اموال موسسات غیردولتی و غیرانتفاعی توسط معاون پارلمانی رئیس دانشگاه آزاد با کمک چند نماینده  از جمله علی عباسپور برادر زن رئیس دانشگاه آزاد، در صحن علنی مجلس مطرح و با رایزنی‌های آنها توانست به تصویب برسد.

این طرح که درصدد بخشیدن وجهه قانونی به وقف اموال دانشگاه آزاد بود، در روندی عجیب توانست آرای کافی برای فوریت خود را از نمایندگان کسب کند.

این مصوبه مجلس با انتقاد گسترده دانشجویان و مسئولان و همچنین تعداد زیادی از نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی روبرو شد.

دانشجویان دانشگاه‌های سراسر کشور نیز به نمایندگان شهرهای خود که این طرح را امضا کرده بودند، اعتراض کردند.

با گسترده‌تر شدن انتقادات به این اقدام نمایندگان مجلس و روشنگری پیرامون این طرح، بسیاری از نمایندگان مجلس که این مصوبه را امضا کرده بودند به یکباره منتقد این مصوبه شدند و در طرحی دو فوریتی، به همراه دیگر نمایندگان منتقد، طرحی را مطرح کردند که بر اساس آن مصوبه پیشین را بی‌اعتبار می‌کرد.

هرچند روز تصویب طرح اولیه در حمایت از وقف دانشگاه آزاد "یکشنبه سیاه" لقب گرفت اما اقدام بعدی نمایندگان به نحوی حبران مافات کرد.

با این حال این موضوع در ادامه مانع پافشاری مسئولان دانشگاه آزاد و چند تن از نمایندگان حامی آنها در مورد وقف اموال دانشگاه آزاد نشد.

این افراد در اظهارنظرهای مختلف خود، ضمن تاکید بر وقف اموال 250 هزار میلیارد تومانی دانشگاه آزاد حتی مدعی خواندن صیغه وقف اموال دانشگاه آزاد شدند.

از دیگر سو، اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی، بسیاری از نمایندگان مجلس و فعالان سیاسی و دانشگاهی خواستار تبعیت مسئولان دانشگاه آزاد از اساسنامه جدید این دانشگاه و قوانین مربوط به وقف شدند و تمام اظهارات دانشگاه آزاد را خلاف قانون و شرع دانستند.

درایت مقام معظم رهبری برای حل موضوع وقف دانشگاه آزاد

مطرح شدن این اختلاف در سطح رسانه‌ها باعث شد که رهبر معظم انقلاب هم نسبت به وقف دانشگاه آزاد واکنش نشان دهند.

رهبر معظم انقلاب چندی پیش در دو نامه جداگانه خطاب به آقای هاشمی‌رفسنجانی (رئیس هیئت مؤسس دانشگاه آزاد) و دکتر احمدی‌نژاد (رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی) ضمن تاکید بر قانونی بودن مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی، خواستار توقف اجرای آن شدند و هیئت مؤسس دانشگاه آزاد را نیز از تصرف مبنی بر وقف دانشگاه آزاد بازداشتند.

ایشان در عین حال امکان شرعی و قانونی وقف دانشگاه آزاد را نیز به هیئتی از متخصصان فقهی و حقوقی به ریاست آیت الله لاریجانی رئیس دستگاه قضا سپردند که تصمیم نهایی درباره دانشگاه آزاد و چالش میان هیئت مؤسس دانشگاه و شورای عالی انقلاب فرهنگی موکول به ارائه نظر این هیئت گردید.

جنجال دوباره مسئولین دانشگاه آزاد برای وقف

هرچند که با نزدیک شدن به زمان اعلام نظر هیئت فقهی و حقوقی تکاپوی مسئولان دانشگاه آزاد برای تاثیرگذاری به نظر اعضای این هیئت افرایش یافت اما هرگز خواسته سران دانشگاه آزاد محقق نشد.

چندی بعد حجت الاسلام علیرضا سلیمی عضو کمیسیون آموزش مجلس در گفت‌وگو با شبکه ایران به نقل از شهاب الدین صدر نائب رئیس مجلس، از مردود شدن موضوع وقف درباره دانشگاه آزاد خبر داد.

بنابر گفته صدر، هیئت متخصصان فقهی و حقوقی مامور از طرف رهبر معظم انقلاب که سرپرستی آن را آیت الله آملی لاریجانی رئیس قوه قضائیه بر عهده داشته است، وقف اموال دانشگاه آزاد را غیرقانونی تشخیص داده است.

در پی همین زمزمه‌ها بود که آقای هاشمی به عنوان رئیس موسس دانشگاه آزاد چندین جلسه پنهانی را به همراه مقامات ارشد این دانشگاه با جمعی از روحانیون مطرح برگزار کرد اما پس از آن که این جلسات به راه‌حل مطلوبی نرسید، آقای هاشمی ترجیح داد که شخصاً وارد عرصه موضع‌گیری‌های علنی شود.

بر همین اساس، آقای هاشمی‌رفسنجانی رئیس هیات امنای دانشگاه آزاد اسلامی در آیین افتتاح دانشگاه آزاد اسلامی شهر بابل با اشاره به فتوای رهبر معظم انقلاب، گفت: فکر نمی‌کنم کسی بتواند این وقف را به هم بزند و برهم زننده وقف دانشگاه آزاد باید از خدا قوی‌تر باشد.

این در حالی است که استناد هاشمی‌رفسنجانی به فتوای رهبر معظم انقلاب در حالی بیان می‌شود که ایشان هیچ‌نظری در مورد وقف دانشگاه آزاد اعلام نکرده‌اند و در شهریورماه سال گذشته نیز در پی جعل نظر رهبر معظم انقلاب از سوی مسئولان دانشگاه آزاد در مورد وقف این دانشگاه، دفتر معظم‌له نظر ایشان را تکذیب کرد.

با این حال آقای هاشمی رفسنجانی رئیس هیات امنای دانشگاه آزاد اسلامی پیش از اعلام نظر این هیئت در بابل گفته بود که کسی نمی‌تواند وقف دانشگاه آزاد را بر هم بزند: "ما براساس فتوای رهبری و چهار مجتهد که در هیئت موسس حضور داریم تصمیم به وقف این دانشگاه گرفته‌ایم، صیغه آن نیز خوانده شد و قبض و اقباض نیز انجام شد که فکر نمی‌کنیم کسی بتواند آن را به هم بزند و اگر کسی توانست این کار را انجام دهد از خداوند قوی‌تر است و از او پس می‌گیرد."

وی البته از چهار مجتهد هیئت موسس دانشگاه آزاد نامی نبرد اما از میان اعضای هیت موسس تنها سه نفر روحانی هستند؛ موسوی، جاسبی، حبیبی و ولایتی هم اعضای غیرروحانی آن هستند.

پاسخ کچوئیان به اظهارات هاشمی

همچنین حسین کچوئیان یکی از اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به اظهارات هاشمی‌رفسنجانی مبنی بر اینکه وقف اموال دانشگاه آزاد با نظر 4 مجتهد عضو هیئت موسس این دانشگاه انجام شده است، افزود: هاشمی‌رفسنجانی با این اظهارنظر‌ها نشان می‌دهد که اگر خودش یکی از آن 4 مجتهد موردنظر بوده است، ظاهراً درس‌های فقهی خود را به خوبی نخوانده ‌است، چون در غیر این صورت یک مفهوم روشن و مشخص از رابطه فقه و حکومت دست می‌یافت.

این عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی همچنین گفت: کاملاً مشخص است که هر فقیهی در هر کجای دنیا نمی‌تواند هر فتوایی را صادر کند که حکومت، نظام و ولایت نیز ملزم به عمل به آن باشند.

سخنگوی قوه قضائیه نیز وقف دانشگاه آزاد را نادرست خواند

حجت الاسلام غلامحسین محسنی اژه‌ای دادستان کل کشور و سخنگوی قوه قضائیه در مورد وقف دانشگاه آزاد، گفت: پس از آنکه متولیان این دانشگاه در یکی از شعب دادگاه اقدام به جلوگیری از اعمال مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی را کردند، تشخیص داده شد که این کار آنها خلاف بوده و اعمال ماده 18 شد و مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی به اجرا گذاشته شد اما در مورد موضوع وقف و صحت آن مقام معظم رهبری رئیس قوه را موظف کردند تا مباحث حقوقی آن را مورد بررسی قرار دهند که پس از بررسی‌ها، رئیس قوه قضاییه نامه‌ای را در مورد اظهار نظرشان به رهبری فرستاند.

وی در ادامه افزود: من از محتوای کامل نامه اطلاعی ندارم اما تا آنجایی که اطلاع دارم نتیجه آن بوده که وقف دانشگاه آزاد درست نبوده است.

خط بطلان شورای فقهی بر روی وقف دانشگاه آزاد

بر پایه آنچه که آیت الله آملی لاریجانی رییس دستگاه قضا و رییس شورای فقهی و حقوقی مامور شده از سوی رهبر معظم انقلاب در مورد وقف اموال دانشگاه آزاد اعلام کرده است، این شورا به این نتیجه رسیده است که پرونده جنجالی وقف دانشگاه آزاد بسته شده است و هیچ طرحی برای وقف اموال 25 هزار میلیارد تومانی وقف اموال دانشگاه آزاد وجود ندارد و آنچه که تاکنون به عنوان وقف اموال دانشگاه آزاد از آن یاد شده است، از ابتدا باطل و اشتباه بوده است.

با این حال آقای هاشمی‌رفسنجانی و دیگر مسئولان ارشد دانشگاه آزاد درباره سخنان رئیس قوه‌قضائیه و نظر هیئت فقهی و حقوقی، تاکنون هیچ اظهارنظری نکرده‌اند.

 اما با توجه به نظر هیئت فقهی و حقوقی مامور شده از سوی رهبر معظم انقلاب در مورد وقف اموال دانشگاه آزاد، انتظار می‌رود که مسئولان دانشگاه آزاد با صدور اطلاعیه‌ای تبعیت خود را از نظر این هیئت، حکم شرع و قانون اعلام کنند.

باید دید که مسئولان دانشگاه آزاد که رایزنی‌های خود را بی‌نتیجه دیده‌اند، با نظر هیئت فقهی و حقوقی مامور شده از سوی رهبر انقلاب چگونه کنار خواهند آمد؛ آیا به حکم شرع و قانون تمکین می‌کنند و یا اظهارات جنجالی دیگری در راه است؟