گفتار دوم: بازیگران انتخابات نهم مجلس

در انتخابات مجلس نهم چندین بازیگر در اردوگاه هایی در صدد تأثیرگذاری بر فرایند انتخابات می باشند؛ این بازیگران عبارتند از:

1-اردوگاه اصولگرایان

جریان اصولگرا به مجموعه احزاب، گروه ها و فعالان سیاسی اطلاق می شود که بر ایمان و التزام به اصولی همچون اسلام ناب و ارزش های مذهبی، انقلاب اسلامی، اندیشه سیاسی امام خمینی(ره)، اصل ولایت مطلقه فقیه و پیروی از ولی فقیه تأکید دارند.این جریان در مقاطع گذشته شامل 14 گروه می شدند که با عناوینی نظیر جریان به اصطلاح راست سیاسی، جبهه پیروان خط امام و رهبری، شورای هماهنگی نیروهای انقلاب اسلامی و در نهایت جریان اصولگرا و ولایت مدار شناخته می شدند.در این جبهه آنچه آنها را به خلاف جبهه اصلاح طلبان به هم پیوند می دهد تفاوت سلیقه است، نه عقیده.بدین معنا که آنها علی رغم سلایق گوناگون دارای مبانی، اصول و چارچوب های مشترک برخاسته از گفتمان انقلاب اسلامی اند.

در عین حال در انتخابات مجلس نهم به نظر می رسد این جریان با وضعیتی سه طیفی مواجه اند:

1-طیف جبهه متحد اصولگرایان(ائتلاف7+8) با محور آیت الله مهدوی کنی 2- طیف جبهه پایداری با محور آیت الله مصباح یزدی 3- طیف جبهه ایستادگی با محور دکتر محسن رضایی.

اصولگرایان تا به حال گام های بلندی برای ارائه لیست واحد برداشته اند، اما در این مسیر با چالش هایی در درون و بیرون از ائتلاف مواجه اند.به احتمال قوی لیست های فرعی دیگری با عنوان اصولگرایی از سوی برخی افراد با پیشینه اصولگرایی و با تابلوهای جدیدی ارائه خواهد شد.

2- اردوگاه اصلاح طلبان (تجدیدنظرطلبان)

جریان فتنه و تجدیدنظرطلب در انتخابات 1388 علی رغم بسیج همه توان و ظرفیت داخلی و خارجی شکست سنگینی متحمل شد.این جریان در حال حاضر فاقد انسجام و برخوردار از طیفی از گفتمان و رفتار سیاسی چه در سلیقه و چه در ایدئولوژی است.تقسیم کار و تلاش های چندگانه و توأمان را این جریان در این انتخابات در نظر دارد.برخی از چهره های این جریان اعتراف دارند در مقابل نظام ایستاده اند، به شکست خود و اردوکشی خیابانی در مقابل نظام اعتراف دارند.بهره گیری از گسست ایجاد شده توسط جریان انحرافی، گسست احتمالی بین اصولگرایان، فرصت انتخاباتی مجلس نهم برای احیا، بازسازی تحت عنوان «رویکرد بازگشت به قدرت» را مورد توجه آنان قرار داده است.گروهی از این جریان (طیف فتنه سبز) که فاقد پایگاه اجتماعی هستند و امکان بازگشت به نظام را برای خود نمی بینند.برای فشار به نظام بر «رویکرد تحریم» در انتخابات تأکید دارند.تا از این طریق به بازسازی شبکه اجتماعی خود در داخل و خارج پرداخته و به زعم خود از نظام مشروعیت زدایی کنند.در نهایت گروهی با تأکید بر بهره گیری از فرصت انتخابات «رویکرد مشارکت فعال» را در انتخابات در پیش گرفته اند.

با توجه به اذعان جریان فتنه به شکست راهبرد اردوکشی خیابانی، این جریان در صدد استفاده از فرصت ظهور جریان انحراف و گسست بین اصولگرایان برای بازگشت به قدرت از طریق فرایندهای انتخاباتی است.از مهم ترین اهداف حداقلی آنها، تشکیل اقلیت فعال در مجلس نهم و در ایده آل ترین شرایط با هدف حداکثری، تشکیل اکثریت در مجلس نهم است.در جریان اصلاح طلبان (تجدیدنظرطلبان) دو خط اساسی قابل تعقیب است:

1- تحریم انتخابات: برخی از شکست خوردگان فتنه چون موسوی و کروبی، همچنین سران جریان فتنه در خارج کشور، برخی از زندانیان فتنه گر و گروه های ضدانقلاب بر طبل تحریم انتخابات می کوبند.مهم ترین اهداف خط تحریم عبارتند از: ایجاد شرایط استتار برای لایه های دیگر جریان فتنه، فشار به نظام جهت پذیرش مشروط فتنه گران و تغییر رفتار، بازسازی شبکه اجتماعی، مشروعیت زدایی از نظام (تقلب، استبداد، دیکتاتوری و...)، کاهش مشارکت و زمینه سازی برای بازگشتن به راهبرد اردوکشی خیابانی در صورت به وجود آوردن شرایط.

2- تقسیم کار و تلاش دوگانه: در این عرصه جریان تجدیدنظرطلبان دو خط اساسی را طراحی کرده اند:

الف) مشارکت مشروط: برخی چهره های تجدیدنظرطلب چون خاتمی، مجمع روحانیون، حزب منحله مشارکت، سازمان نامشروع مجاهدین انقلاب و مجمع محققان و مدرسان، بر مشارکت مشروط تأکید دارند.آنها با این تحلیل که نظام نیاز به حضور آنها برای رونق انتخابات دارد، در صدد شرط گذاری هایی چون آزادی فتنه گران، باز شدن فضای رسانه ای و... می باشند؛ بازگشت به حاکمیت از طریق مذاکره و تعامل، مشروعیت زایی برای جریان فتنه، بهره گیری از فرایندهای انتخاباتی برای تداوم حیات سیاسی، امتیازگیری از نظام و القای پیروزی، آزادی زندانیان سیاسی، رفع حصر از موسوی و کروبی، تغییر مکانیزم برگزاری انتخابات، زمینه سازی برای حضور ناظران بین المللی در انتخابات از مهم ترین اهداف خط مشارکت مشروط اصلاح طلبان است.

ب) مشارکت فعال: برخی از اصلاح طلبان مانند فراکسیون اصلاح طلبی در مجلس هشتم، با عقلانیت، مصلحت خود را در عدم ستیز با نظام و رقابت در درون نظام با پذیرش قانون اساسی می دانند، این طیف با عنوان اصلاح طلبان مردم سالار، با ثبت نام تعداد زیادی از همفکران خود در انتخابات مجلس نهم در صدد حضور فعالانه در رقابت های انتخاباتی و حضور در مجلس آتی هستند.مهم ترین اهداف خط مشارکت فعال در بین اصلاح طلبان عباتند از: بهره گیری از فرصت سازی خط تحریم و مشارکت مشروط، جذب آرای 13 میلیونی و بازگشت به قدرت، بهره گیری از تاکتیک دوقطبی «اعتدال- افراط»، ایجاد حاکمیت دوگانه، جذب اصولگرایان مخالف دولت و ایجاد گسست در بین اصولگرایان.

3- اردوگاه جریان انحراف

ظهور جریان انحراف در ساختار قدرت یکی از ویژگی های این دوره است.هدف اصلی این جریان استمرار حضور و توسعه آن در حاکمیت و تحمیل مطالبات خود به نظام است.این جریان مختصات فکری ویژه ای دارد که مواضع و رفتارهای آن نشان داده، با وجود ظرفیت ها و مدل های رفتاری متفاوت این جریان با جریان فتنه، به لحاظ رویکرد نظری گفتمان و اهداف، با آن جریان هم پوشانی دارد، مهم ترین چالش پیش رو از طریق این جریان، تأثیرگذاری بر فرایند انتخابات به ویژه در شهرهای کوچک برای نشانه گیری کرسی های انتخاباتی مجلس نهم است.

4-اردوگاه نظام سلطه

ماهیت مواجهه غرب با انقلاب و نظام جمهوری اسلامی متأثر از عوامل مختلفی است که دوعنصر مهم آن عبارتند از:

1/4- ظهور انقلاب اسلامی و تشکیک و تخریب در مبانی هویتی نظام های غربی مبتنی بر لیبرال دموکراسی، سوسیال دموکراسی و سرمایه داری

2/4- استقرار نظام دینی و الهام بخشی به ملت های مسلمان به احیای حاکمیت اسلام با مدل حکومت مبتنی بر ولایت فقیه و الهام بخشی به سایر ملت ها برای معنویت گرایی و مواجهه با مبانی و نمادهای مادی گرایی

سابقه رفتارشناسی نظام سلطه در انتخابات ایران: در طول سه دهه گذشته آمریکا و غرب راهبردهای سخت، نیمه سخت، نرم و هوشمند را در مواجهه با ایران به اجرا گذاشته است.شاید اوج این رفتار را می توان در فتنه 88 بازخوانی کرد.

البته عوامل مختلفی، امید و انگیزه غرب را برای طراحی راهبردها و سناریوها در این حوزه تقویت کرده است:

1-عدم پایبندی برخی افراد، احزاب و گروه های سیاسی به الزامات و بایسته های رقابت انتخاباتی در نظام جمهوری اسلامی ایران

2-ظهور دگراندیشان و تجدیدنظرطلبان که عدول از قواعد بازی را مباح دانسته و با ترجیح منافع فردی و گروهی بر منافع ملی، به هرقیمتی حتی با عبور از اصول، آرمان ها و دستاوردهای انقلاب و نظام با دشمنان انقلاب علیه نظام اسلامی ائتلاف می کردند، از جمله این الحاق با بیگانگان باعث شد تا غرب با تجربه انقلاب های مخملی در اروپای شرقی، عزم خود را برای یارگیری از درون جهت براندازی و یا تغییر ماهیت نظام در سال های اخیر جزم کند.

بسترهای مورد بهره برداری نظام سلطه: مهم ترین عوامل و بسترهایی داخلی و محیطی که می تواند در طراحی راهبردها و سناریوهای غرب تأثیرگذار باشد عبارتند از؛

¤ وضعیت سیاسی کشور شامل؛ چالش های سیاسی امنیتی کشور در آستانه انتخابات، آرایش گروه ها و جریان های سیاسی، نوع ورود جریان اصولگرا و وضعیت جریان دوم خرداد و اپوزیسیون و...

¤ وضعیت اقتصادی شامل؛ اجرای طرح هدفمندی، وضعیت رو به رشد تورم و نارضایتی های عمومی، تأثیر تحریم ها، فساد بزرگ بانکی و...

¤ شرایط منطقه شامل؛ موج بیداری در منطقه و تأثیر آن بر انتخابات نهم مجلس، بازتاب نتیجه انتخابات مجلس بر موج بهار اسلامی و وفاداران ایران در منطقه، تجربه غرب و ناتو در لیبی و سوریه