یک کارشناس مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی با اشاره به اعطای لقب «معصومه» از جانب امام رضا (ع) به خواهرشان گفت: این امر یعنی آن شخص در جایگاه والایی از تقوی و پاکی قرار دارد و در زمره معصومین و جانشینان آن قرار دارد.
دلیل اصلی مهاجرت حضرت معصومه (س) به ایران چه بود؟
ـ در سال 200 هجری، امام رضا (ع) بنا به اجبار مأمون از مدینه به قم هجرت کرد. خاندان پیامبر از ایشان بیخبر بودند و همین امر بر دلتنگی آنها میافزود. به همین دلیل، امام رضا (ع) برای اینکه حضور خاندانش را در کنار خود حس کند، نامهای به حضرت معصومه (س) نوشت و از ایشان برای اقامت در مرو دعوت کرد.
* چرا حضرت معصومه به دیدار برادر نایل نشد و دلیل مراجعت آن حضرت به شهر قم چیست؟
ـ پس از نامه امام رضا (ع)، حضرت معصومه (س) به همراه جمعی از خاندان خود در سال 201 هجری به سمت مرو حرکت کرد. ایشان در ساوه دچار بیماری شد و سفارش کرد وی را به قم ببرند.
حضرت معصومه (س) تا پیش از وفات، 17 روز در قم در منزل یکی از اعاظم شهر اقامت کرد. ایشان در تمام مدت بیماری، در مکان خاصی در آن منزل به عبادت میپرداخت. این مکان که «ستیه» نام داشت که اکنون در محله «میدان میر» قرار دارد و زیارتگاه شیعیان است.
* چرا با وجود تأکیدهای فراوان در اسلام مبنی بر ازدواج، حضرت معصومه (س) در عمر 28 ساله خود ازدواج نکرد؟
ـ تجرّد همواره در بین خاندان اهلبیت (ع) مطرود و ناپسند بوده است. آنها به ازدواج جوانان سفارش فراوانی داشتند و همواره فرزندان خود را نیز در اسرع وقت به عقد ازدواج در میآوردند. حضرت معصومه (س) نیز از این قاعده مستثنی نبود و اگر شرایط اجازه میداد، ایشان حتماً ازدواج میکرد. یکی از مهمترین دلایل عدم ازدواج حضرت معصومه (س)، خفقان حاکم بر خاندان عترت در آن زمان بود.
ضمن اینکه به دلیل خفقان حاکم و غضب خلیفه وقت، امام کاظم (ع) بین 4 تا 14 سال از عمر خویش را در زندان سپری کرد. به همین دلیل، خاندان امام (ع) نیز در مضیقه قرار داشت و فرصتی برای ازدواج حضرت معصومه (س) فراهم نشد. پس از شهادت امام موسی کاظم (ع) و به امامت رسیدن امام رضا (ع)، باز هم به دلیل سفر تبعیدگونه امام به مرو و جدایی ایشان از خاندان بنیهاشم، باز هم فرصتی برای ازدواج حضرت معصومه (س) میسّر نشد.
شاید بتوان مهمترین دلیل عدم ازدواج حضرت معصومه (س) را نبود «همکفو» برای ایشان بیان کرد. حضرت معصومه (س) از چنان مرتبه و شأنی برخوردار بود که در آن زمان، کسی که هممرتبه و همکفو ایشان باشد، وجود نداشت.
* لقب «معصومه» به چه دلیل توسط امام رضا (ع) به خواهرشان اعطا شد؟ آیا این امر نشاندهنده عصمت حضرت معصومه است؟
ـ در تاریخ حدود 18 فرزند برای این امام بزرگوار نقل شده که حضرت فاطمه معصومه (س) بزرگترین دختر ایشان است. امام رضا (ع) و حضرت معصومه (س) با یکدیگر خواهر و برادر تنی هستند و از «نجمه خاتون» متولد شدهاند. پس از امام رضا (ع)، هیچکدام از فرزندان امام موسی کاظم (ع) از نظر مقام و منزلت به حضرت معصومه (س) نمیرسند و اهدای لقب «معصومه» از سوی امام رضا (ع) به خواهر بزرگوارشان، نشاندهنده شأن و جایگاه والا و عبادت بسیار حضرت فاطمه معصومه (س) است.
هنگامی که یک معصوم، لقب معصومه را به کسی میدهد، یعنی آن شخص در جایگاه والایی از تقوی و پاکی قرار دارد و در زمزه معصومین و جانشینان آن قرار دارد.